Đảng Cộng sản Việt Nam, người tổ chức và lãnh đạo mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Mỗi cương lĩnh của Đảng là một dấu son chói lọi phản ánh sự trưởng thành của Đảng trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam.
Các cương lĩnh cách mạng xác định các quan điểm, nguyên tắc và phương hướng chính trị, cùng với các chủ trương, chính sách của Đảng đã đưa cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Chánh cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt, Chương trình tóm tắt của Đảng do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc soạn thảo, được Hội nghị thống nhất các tổ chức cộng sản thành Đảng Cộng sản Việt Nam thông qua đầu năm 1930 là những văn bản của cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng. Cương lĩnh đầu tiên - tuy vắn tắt - nhưng đã xác định được nhiều vấn đề thuộc về chiến lược và sách lược của cách mạng Việt Nam - một cương lĩnh cách mạng đúng đắn và sáng tạo, nhuần nhuyễn quan điểm giai cấp, thấm đượm tính dân tộc và tính nhân văn. Độc lập, tự do là tư tưởng chủ yếu, là hòn ngọc quý khảm trong Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng. Với Cương lĩnh đầu tiên của Đảng, cách mạng Việt Nam đã có một đường lối cách mạng và khoa học - đường lối: “tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản”.
Chính nhờ có cương lĩnh cách mạng đúng đắn và sáng tạo đó nên vừa mới ra đời, Đảng: “liền giương cao ngọn cờ cách mạng, đoàn kết và lãnh đạo toàn dân ta tiến lên đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp. Màu cờ đỏ của Đảng chói lọi như mặt trời mới mọc, xé tan cái màn đen tối, soi đường dẫn lối cho nhân dân ta vững bước tiến lên con đường thắng lợi trong cuộc cách mạng phản đế, phản phong”.
Giữa lúc phong trào cách mạng đang diễn ra quyết liệt, tháng 10/1930, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã họp quyết định đổi tên Đảng Cộng sản Việt Nam thành Đảng Cộng sản Đông Dương, thông qua Nghị quyết của Trung ương mới về tình hình hiện tại ở Đông Dương và nhiệm vụ cần kíp của Đảng, công bố bản Dự án Luận cương chánh trị của Đảng Cộng sản Đông Dương do Trần Phú khởi thảo. Dự án Luận cương đã xác định được nhiều vấn đề thuộc về chiến lược của cách mạng Việt Nam. Dự án Luận cương chỉ rõ: Cách mạng Đông Dương là một cuộc cách mạng tư sản dân quyền có tính chất phản đế và điền địa. Cách mạng tư sản dân quyền là thời kỳ dự bị để tiến lên cách mạng xã hội chủ nghĩa, không qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa (về sau khái niệm này được Đảng ta phát triển là “không qua chế độ tư bản chủ nghĩa”).
Dưới ánh sáng đường lối cách mạng được xây dựng trên cơ sở Cương lĩnh của Đảng, cả dân tộc đã liên tiếp vùng dậy đấu tranh đòi quyền sống, quyền độc lập dân tộc. Trải qua 15 năm đấu tranh đầy hy sinh, gian khổ, mùa thu năm 1945, bằng cuộc Cách mạng Tháng Tám vĩ đại, nhân dân ta đã đập tan chính quyền thực dân phát xít, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Song vừa mới ra đời, nước cộng hòa non trẻ đã phải tiến hành cuộc kháng chiến chống lại cuộc chiến tranh xâm lược lần thứ hai của thực dân Pháp. Thực hiện đường lối kháng chiến toàn dân, toàn diện, lâu dài và dựa vào nội lực là chính, vừa kháng chiến vừa kiến quốc của Đảng và Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của của Đảng Cộng sản Đông Dương do Trần Phú khởi thảo. Dự án Luận cương đã xác định được nhiều vấn đề thuộc về chiến lược của cách mạng Việt Nam. Dự án Luận cương chỉ rõ: Cách mạng Đông Dương là một cuộc cách mạng tư sản dân quyền có tính chất phản đế và điền địa. Cách mạng tư sản dân quyền là thời kỳ dự bị để tiến lên cách mạng xã hội chủ nghĩa, không qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa (về sau khái niệm này được Đảng ta phát triển là “không qua chế độ tư bản chủ nghĩa”).
Dưới ánh sáng đường lối cách mạng được xây dựng trên cơ sở Cương lĩnh của Đảng, cả dân tộc đã liên tiếp vùng dậy đấu tranh đòi quyền sống, quyền độc lập dân tộc. Trải qua 15 năm đấu tranh đầy hy sinh, gian khổ, mùa thu năm 1945, bằng cuộc Cách mạng Tháng Tám vĩ đại, nhân dân ta đã đập tan chính quyền thực dân phát xít, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Song vừa mới ra đời, nước cộng hòa non trẻ đã phải tiến hành cuộc kháng chiến chống lại cuộc chiến tranh xâm lược lần thứ hai của thực dân Pháp. Thực hiện đường lối kháng chiến toàn dân, toàn diện, lâu dài và dựa vào nội lực là chính, vừa kháng chiến vừa kiến quốc của Đảng và Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của ách thống trị của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai. Thực hiện Lời kêu gọi thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh “dù phải chiến đấu 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa, chúng ta cũng kiên quyết chiến đấu đến thắng lợi hoàn toàn”, đồng bào và chiến sĩ cả nước đã không quản gian khổ, hy sinh kiên cường kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Sau 21 năm chiến đấu ròng rã, lần lượt đánh bại các chiến lược chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ, quân và dân ta đã kết thúc vẻ vang cuộc kháng chiến bằng cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975. Non sông thu về một mối, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Trong 10 năm đầu đi lên chủ nghĩa xã hội, Đảng đã lãnh đạo nhân dân cả nước thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc và đã giành được nhiều thành tựu quan trọng nhưng cũng vấp phải những sai lầm nghiêm trọng, đất nước lâm vào cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội kéo dài. Trước tình hình đó, tháng 12/1986, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng đã được triệu tập. Với thái độ nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật, Đại hội đã nghiêm khắc phê bình những sai lầm, thiếu sót trong lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng. Cùng với việc vạch ra đường lối đổi mới, Đại hội xác định cần xúc tiến xây dựng một cương lĩnh hoàn chỉnh cho toàn bộ cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ quá độ. Thực hiện chủ trương của Đảng, sau một thời gian soạn thảo và lấy ý kiến của toàn Đảng, toàn dân, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội đã được thông qua. Cương lĩnh đã nêu bật những thành tựu cũng như những sai lầm, hạn chế của Đảng trong suốt mấy chục năm lãnh đạo cách mạng, vạch ra con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta trong giai đoạn mới. Cương lĩnh chỉ rõ: mục tiêu tổng quát phải đạt tới khi kết thúc thời kỳ quá độ là “xây dựng xong về cơ bản những cơ sở kinh tế của chủ nghĩa xã hội, với kiến trúc thượng tầng về chính trị và tư tưởng, văn hóa phù hợp, làm cho nước ta trở thành một nước xã hội chủ nghĩa phồn vinh.
Quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta là quá trình lâu dài, trải qua nhiều chặng đường. Mục tiêu của chặng đường đầu là: thông qua đổi mới toàn diện, xã hội đạt tới trạng thái ổn định vững chắc, tạo thế phát triển nhanh ở chặng sau”.
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là cơ sở chính trị, tư tưởng để củng cố và tăng cường hơn nữa khối đoàn kết thống nhất trong toàn Đảng, toàn dân, là ngọn cờ chiến đấu và thắng lợi của nhân dân ta tiến lên trong thời kỳ mới.
Thực hiện Cương lĩnh năm 1991, đất nước đã đạt những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Để đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới, đưa công cuộc đổi mới đi vào chiều sâu, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011). Cương lĩnh năm 2011 đã kế thừa và phát triển Cương lĩnh năm 1991 trên nhiều phương diện, “là ngọn cờ chiến đấu vì thắng lợi của sự nghiệp xây dựng đất nước Việt Nam từng bước quá độ lên chủ nghĩa xã hội, định hướng cho mọi hoạt động của Đảng, Nhà nước, của cả hệ thống chính trị và nhân dân ta trong những thập kỷ tới”.
Nhằm cung cấp tài liệu nghiên cứu cho bạn đọc, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tái bản cuốn sách Các cương lĩnh cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam. Nội dung cuốn sách gồm hai phần:
Phần I: Giới thiệu khái quát các cương lĩnh chính trị của Đảng, từ bối cảnh lịch sử, mục tiêu, nhiệm vụ, phương hướng cách mạng và ý nghĩa của mỗi cương lĩnh trong những giai đoạn lịch sử nhất định.
Phần II: Nguyên văn các bản cương lĩnh chính trị của Đảng từ khi thành lập đến nay, đã được công bố trong văn kiện Đảng.
So với các lần xuất bản trước, trong lần xuất bản này, cuốn sách bổ sung thêm phần giới thiệu bản Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) được thông qua tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI (1/2011) và chỉnh sửa, bổ sung một số nội dung khác.
Xin trân trọng giới thiệu cuốn sách với bạn đọc.
Tháng 2 năm 2021
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT
Các cương lĩnh cách mạng xác định các quan điểm, nguyên tắc và phương hướng chính trị, cùng với các chủ trương, chính sách của Đảng đã đưa cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Chánh cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt, Chương trình tóm tắt của Đảng do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc soạn thảo, được Hội nghị thống nhất các tổ chức cộng sản thành Đảng Cộng sản Việt Nam thông qua đầu năm 1930 là những văn bản của cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng. Cương lĩnh đầu tiên - tuy vắn tắt - nhưng đã xác định được nhiều vấn đề thuộc về chiến lược và sách lược của cách mạng Việt Nam - một cương lĩnh cách mạng đúng đắn và sáng tạo, nhuần nhuyễn quan điểm giai cấp, thấm đượm tính dân tộc và tính nhân văn. Độc lập, tự do là tư tưởng chủ yếu, là hòn ngọc quý khảm trong Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng. Với Cương lĩnh đầu tiên của Đảng, cách mạng Việt Nam đã có một đường lối cách mạng và khoa học - đường lối: “tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản”.
Chính nhờ có cương lĩnh cách mạng đúng đắn và sáng tạo đó nên vừa mới ra đời, Đảng: “liền giương cao ngọn cờ cách mạng, đoàn kết và lãnh đạo toàn dân ta tiến lên đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp. Màu cờ đỏ của Đảng chói lọi như mặt trời mới mọc, xé tan cái màn đen tối, soi đường dẫn lối cho nhân dân ta vững bước tiến lên con đường thắng lợi trong cuộc cách mạng phản đế, phản phong”.
Giữa lúc phong trào cách mạng đang diễn ra quyết liệt, tháng 10/1930, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã họp quyết định đổi tên Đảng Cộng sản Việt Nam thành Đảng Cộng sản Đông Dương, thông qua Nghị quyết của Trung ương mới về tình hình hiện tại ở Đông Dương và nhiệm vụ cần kíp của Đảng, công bố bản Dự án Luận cương chánh trị của Đảng Cộng sản Đông Dương do Trần Phú khởi thảo. Dự án Luận cương đã xác định được nhiều vấn đề thuộc về chiến lược của cách mạng Việt Nam. Dự án Luận cương chỉ rõ: Cách mạng Đông Dương là một cuộc cách mạng tư sản dân quyền có tính chất phản đế và điền địa. Cách mạng tư sản dân quyền là thời kỳ dự bị để tiến lên cách mạng xã hội chủ nghĩa, không qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa (về sau khái niệm này được Đảng ta phát triển là “không qua chế độ tư bản chủ nghĩa”).
Dưới ánh sáng đường lối cách mạng được xây dựng trên cơ sở Cương lĩnh của Đảng, cả dân tộc đã liên tiếp vùng dậy đấu tranh đòi quyền sống, quyền độc lập dân tộc. Trải qua 15 năm đấu tranh đầy hy sinh, gian khổ, mùa thu năm 1945, bằng cuộc Cách mạng Tháng Tám vĩ đại, nhân dân ta đã đập tan chính quyền thực dân phát xít, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Song vừa mới ra đời, nước cộng hòa non trẻ đã phải tiến hành cuộc kháng chiến chống lại cuộc chiến tranh xâm lược lần thứ hai của thực dân Pháp. Thực hiện đường lối kháng chiến toàn dân, toàn diện, lâu dài và dựa vào nội lực là chính, vừa kháng chiến vừa kiến quốc của Đảng và Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của của Đảng Cộng sản Đông Dương do Trần Phú khởi thảo. Dự án Luận cương đã xác định được nhiều vấn đề thuộc về chiến lược của cách mạng Việt Nam. Dự án Luận cương chỉ rõ: Cách mạng Đông Dương là một cuộc cách mạng tư sản dân quyền có tính chất phản đế và điền địa. Cách mạng tư sản dân quyền là thời kỳ dự bị để tiến lên cách mạng xã hội chủ nghĩa, không qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa (về sau khái niệm này được Đảng ta phát triển là “không qua chế độ tư bản chủ nghĩa”).
Dưới ánh sáng đường lối cách mạng được xây dựng trên cơ sở Cương lĩnh của Đảng, cả dân tộc đã liên tiếp vùng dậy đấu tranh đòi quyền sống, quyền độc lập dân tộc. Trải qua 15 năm đấu tranh đầy hy sinh, gian khổ, mùa thu năm 1945, bằng cuộc Cách mạng Tháng Tám vĩ đại, nhân dân ta đã đập tan chính quyền thực dân phát xít, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Song vừa mới ra đời, nước cộng hòa non trẻ đã phải tiến hành cuộc kháng chiến chống lại cuộc chiến tranh xâm lược lần thứ hai của thực dân Pháp. Thực hiện đường lối kháng chiến toàn dân, toàn diện, lâu dài và dựa vào nội lực là chính, vừa kháng chiến vừa kiến quốc của Đảng và Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của ách thống trị của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai. Thực hiện Lời kêu gọi thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh “dù phải chiến đấu 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa, chúng ta cũng kiên quyết chiến đấu đến thắng lợi hoàn toàn”, đồng bào và chiến sĩ cả nước đã không quản gian khổ, hy sinh kiên cường kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Sau 21 năm chiến đấu ròng rã, lần lượt đánh bại các chiến lược chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ, quân và dân ta đã kết thúc vẻ vang cuộc kháng chiến bằng cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975. Non sông thu về một mối, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Trong 10 năm đầu đi lên chủ nghĩa xã hội, Đảng đã lãnh đạo nhân dân cả nước thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc và đã giành được nhiều thành tựu quan trọng nhưng cũng vấp phải những sai lầm nghiêm trọng, đất nước lâm vào cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội kéo dài. Trước tình hình đó, tháng 12/1986, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng đã được triệu tập. Với thái độ nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật, Đại hội đã nghiêm khắc phê bình những sai lầm, thiếu sót trong lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng. Cùng với việc vạch ra đường lối đổi mới, Đại hội xác định cần xúc tiến xây dựng một cương lĩnh hoàn chỉnh cho toàn bộ cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ quá độ. Thực hiện chủ trương của Đảng, sau một thời gian soạn thảo và lấy ý kiến của toàn Đảng, toàn dân, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội đã được thông qua. Cương lĩnh đã nêu bật những thành tựu cũng như những sai lầm, hạn chế của Đảng trong suốt mấy chục năm lãnh đạo cách mạng, vạch ra con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta trong giai đoạn mới. Cương lĩnh chỉ rõ: mục tiêu tổng quát phải đạt tới khi kết thúc thời kỳ quá độ là “xây dựng xong về cơ bản những cơ sở kinh tế của chủ nghĩa xã hội, với kiến trúc thượng tầng về chính trị và tư tưởng, văn hóa phù hợp, làm cho nước ta trở thành một nước xã hội chủ nghĩa phồn vinh.
Quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta là quá trình lâu dài, trải qua nhiều chặng đường. Mục tiêu của chặng đường đầu là: thông qua đổi mới toàn diện, xã hội đạt tới trạng thái ổn định vững chắc, tạo thế phát triển nhanh ở chặng sau”.
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là cơ sở chính trị, tư tưởng để củng cố và tăng cường hơn nữa khối đoàn kết thống nhất trong toàn Đảng, toàn dân, là ngọn cờ chiến đấu và thắng lợi của nhân dân ta tiến lên trong thời kỳ mới.
Thực hiện Cương lĩnh năm 1991, đất nước đã đạt những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Để đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới, đưa công cuộc đổi mới đi vào chiều sâu, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011). Cương lĩnh năm 2011 đã kế thừa và phát triển Cương lĩnh năm 1991 trên nhiều phương diện, “là ngọn cờ chiến đấu vì thắng lợi của sự nghiệp xây dựng đất nước Việt Nam từng bước quá độ lên chủ nghĩa xã hội, định hướng cho mọi hoạt động của Đảng, Nhà nước, của cả hệ thống chính trị và nhân dân ta trong những thập kỷ tới”.
Nhằm cung cấp tài liệu nghiên cứu cho bạn đọc, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tái bản cuốn sách Các cương lĩnh cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam. Nội dung cuốn sách gồm hai phần:
Phần I: Giới thiệu khái quát các cương lĩnh chính trị của Đảng, từ bối cảnh lịch sử, mục tiêu, nhiệm vụ, phương hướng cách mạng và ý nghĩa của mỗi cương lĩnh trong những giai đoạn lịch sử nhất định.
Phần II: Nguyên văn các bản cương lĩnh chính trị của Đảng từ khi thành lập đến nay, đã được công bố trong văn kiện Đảng.
So với các lần xuất bản trước, trong lần xuất bản này, cuốn sách bổ sung thêm phần giới thiệu bản Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) được thông qua tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI (1/2011) và chỉnh sửa, bổ sung một số nội dung khác.
Xin trân trọng giới thiệu cuốn sách với bạn đọc.
Tháng 2 năm 2021
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT
.webp)
