Trong lịch sử chống quân Pháp xâm lược của Triều đình nhà Nguyễn hồi nửa cuối thế kỷ 19, đã nổi bật lên một tên tuổi tiêu biểu cho tinh thần dân tộc, một danh tướng quyết tâm đánh Pháp ở cả ba địa điểm tác chiến quan trọng là Đà Nẵng (1858 1860), Sài Gòn (1860-1861) và Hà Nội (1873). Đó là Nguyễn Tri Phương.
Trong cuộc chiến đấu giữ thành Hà Nội cuối năm 1873. Nguyễn Tri Phương bị trúng đạn rồi bị bắt. Ông đã khẳng khái từ chối mọi ân huệ của giặc. đã mắng vào mặt tên gián điệp đội lốt thầy tu là Puy-gi-ni-a (Puginier) đến dụ dỗ phỉnh phở. Ông đã từ quyết chiến đến quyết tử nhịn đói một tháng cho đến hơi thở cuối cùng, tỏ rõ tinh thần bất khuất của dân tộc.
Khâm phục tài cán, đức độ và tấm lòng rất mực yêu nước của Nguyễn Tri Phương. Từ nhiều năm nay nhà nghiên cứu Nguyễn Khắc Đạm nguyên là cán bộ phụ trách Thư viện Viện sử học, đã dốc tâm sức để hoàn thành cuốn sách này.
Bên cạnh những ưu điểm và đặc biệt là những đóng góp của tác giả trong việc sưu tầm tài liệu, cuốn sách khó tránh khỏi những hạn chế. thiếu sót. Mong được bạn đọc góp ý kiến phê bình