Trên thế giới, công trình ngầm đã được phát triển rất phổ biến và xây dựng hiện đại. Những công trình này phục vụ cho giao thông vận tải xuyên qua núi cao, sông rộng, hệ thống giao thông đô thị lớn; khai thác khoáng sản; nhà máy, kho tàng, nhà hát; công trình thuỷ công và cho mục đích an ninh quốc phòng.

Ở nước ta, những năm gần đây, đã và đang xây dựng một số công trình ngầm có quy mô trung bình và khá phức tạp trong các tầng đá cứng chắc với sự giúp đỡ của các chuyên gia nước ngoài như Thuỷ điện Hoà Bình, Trị An, Yali, Nhà máy xi măng Hoàng Mai; đường hầm xuyên đèo Hải Vân,... Và trong tương lai các đô thị lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh,... việc xây dựng các công trình giao thông ngầm sẽ trở nên bức thiết nhằm khắc phục nạn ách tắc giao thông và nhu cầu về phát triển kinh tế tại các đô thị hiện đại.

Song, trên thực tế, kinh nghiệm về thiết kế và thi công xây dựng công trình ngầm ở ta còn chưa đáng kể, đội ngũ cán bộ và công nhân chuyên ngành có tay nghề cao còn thiếu; các tài liệu nghiên cứu về thiết kế, thi công và khai thác công trình ngầm còn khan hiếm. Điều đó phần nào gây khó khăn và lúng túng trong việc nghiên cứu, học tập cho sinh viên ngành khai thác mỏ, ngành xây dựng công trình ngầm; cũng như việc tính toán thiết kế thi công của các cán bộ kĩ thuật xây dựng có liên quan trong lĩnh vực này. Còn các tài liệu đã có phần nhiều lại chỉ đề cập đến lí thuyết cơ bản và biện pháp thi công công trình ngầm trong lĩnh vực giao thông và thuỷ điện.

Để góp phần khắc phục những tồn tại trên và hi vọng cung cấp thêm tài liệu tham khảo hữu ích, chúng tôi mạnh dạn biên soạn cuốn sách “Tính toán thiết kế công trình ngầm". Cuốn sách đề cập đến những vấn đề cơ bản của các loại công trình ngầm; những đặc điểm về tính chất cơ - lí của đất đá có ảnh hưởng đến quá trình đánh giá điều kiện địa kĩ thuật, chọn giải pháp và số liệu thiết yếu phục vụ cho việc thiết kế công trình ngầm; những nội dung tính toán thiết kế (quy mô, niên hạn sử dụng, loại vật liệu làm vỏ hầm, độ sâu, hình dạng mặt cắt ngang, khả năng thi công...) cho từng loại công trình ngầm. Cuốn sách đã cố gắng đề cập đến những vấn đề tổng quát và cơ bản trên cơ sở phân tích, chọn lọc các lí thuyết và kinh nghiệm đang được sử dụng trên thế giới về nhiều nội dung cần thiết trong quá trình tính toán thiết kế công trình ngầm. Ngoài phần trình bày lí thuyết còn có các ví dụ và bài giải trình bày cụ thể cách tính toán thiết kế các bộ phận của từng loại công trình ngầm. Những ví dụ này giúp bạn đọc dễ nắm bắt được trình tự, nội dung và các yêu cầu trong quá trình tính toán thiết kế công trình ngầm ở điều kiện cụ thể. Phần cuối sách có các bảng phụ lục dùng để tra cứu trong quá trình tính toán thiết kế. Tóm lại nội dung trình bày trong cuốn sách giúp người sử dụng có thể tính toán thiết kế một công trình cụ thể và trọn vẹn.

Vì tính toán thiết kế công trình ngầm là lĩnh vực rất phức tạp nên chắc chắn cuốn sách không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế, chúng tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp của bạn đọc để cuốn sách thêm hoàn chỉnh và tiện ích hơn.

Nhân đây các tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn đối với Nhà xuất bản Xây dựng, trường Đại học Xây dựng và các bạn đồng nghiệp đã nhiệt tình giúp đỡ, động viên khuyến khích, tạo điều kiện cho cuốn sách sớm ra mắt bạn đọc.

Các tác giả