Chi mới vỏn vẹn có 90 năm da trôi qua, từ khi tiếng súng bắt đầu nó năm 1858 ở Đà-nẵng, cho đến khi Pháp trao trả quyền tự - trị cho Việt Nam vào năm 1949. Đây là một giai đoạn lịch-sử ngắn ngủi, nhưng đã dề lại rất nhiều tài-liệu, mà chỉ mới có một phần được khai thác. Đối với giai đoạn này, còn bao nhiêu vẫn dề chưa được giải thích, còn nhiều khía cạnh cần phải đào sâu("). Do đó, quyền sách này chưa thể được coi như là một công-trình khảo cứu sâu rộng mà mới chỉ là một cái nhìn tồng hợp về cái “sự-kiện thuộc địa” mà người viết mong muốn cung hiến cho độc giả, đặc biệt là độc giả sinh viên ban Việt-sử các trường Đại Học. Các biến cố chính-trị hay quân sự đã chỉ được phác họa sơ qua, với mục đích là đề giúp cho sự nhận thức đúng-dẫn về sự diễn biến tồng quát của một giai-đoạn lịch sử chứa dựng nhiều biến-dồi quan trọng cho xã hội Việt-Nam.
Xin độc giả dừng tìm trong quyền sách này những sự khen chê. Tinh thần vô tư của sử học chỉ cho phép người viết phát-biều những nhận-xét mà người viết mong là khách quan, tuy thái độ khách quan khó mà đạt được đối với những vẫn đề còn gây nhiều tranh luận.
N.T.A.