Ngày 02/12/1960, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam) và nước Cộng hòa Cuba chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao, mở ra trang sử mới cho tình hữu nghị, đoàn kết, thủy chung, gắn bó giữa hai dân tộc, vừa là đồng chí vừa là anh em.

Ngay sau khi Cách mạng Cuba thành công (ngày 01/01/1959), Cộng hòa Cuba là quốc gia Mỹ Latinh đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam Dân chủ Cộng hòa; thành lập Ủy ban Cuba đoàn kết với miền Nam Việt Nam; công nhận về mặt ngoại giao Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và cũng là nước đầu tiên cử Đại sứ bên cạnh Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam. Trong thập niên 1970, thời kỳ gian khổ nhất của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam, dù cuộc sống còn khó khăn, song Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba đã luôn đồng hành, chắt chiu và dành cho Việt Nam sự ủng hộ to lớn cả về vật chất và tinh thần. Đáng nhớ nhất là hình ảnh Chủ tịch Cuba Fidel Castro Ruz đầy hân hoan và tự hào phất cao lá cờ chiến thắng của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam trên cao điểm 241 của vùng đất vừa giải phóng thuộc tỉnh Quảng Trị. Ông trở thành vị nguyên thủ nước ngoài duy nhất vượt vĩ tuyến 17 tới thăm vùng giải phóng khi cuộc đấu tranh giành lại độc lập, tự do của quân và dân miền Nam vẫn đang diễn ra vô cùng ác liệt. Đó thực sự là một minh chứng sống động cho tinh thần yêu chuộng hoà bình, cho tình đoàn kết, gắn bó giữa hai dân tộc. Câu nói: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình” của ông đã trở thành câu nói bất hủ mà nhiều thế hệ người Việt Nam luôn khắc ghi trong tâm trí và không khỏi xúc động mỗi khi nhắc đến hai tiếng “Fidel” hay “Cuba”.

Đáp lại tình cảm to lớn của nhân dân Cuba, trong Thời kỳ đặc biệt khi Cuba phải đương đầu với nhiều thách thức, khó khăn về kinh tế - xã hội và cả khi Cuba tiến hành cập nhật hóa mô hình phát triển kinh tế - xã hội, Việt Nam đã chân thành chia sẻ kinh nghiệm đổi mới cung cấp gạo để góp phần giúp đất nước Cuba anh em ổn định tình hình; triển khai nhiều dự án hỗ trợ phát triển sản xuất lương thực và thủy sản tại chỗ;... Trên nghị trưởng quốc tế, Việt Nam luôn thể hiện sự ủng hộ dành cho Cuba, lên tiếng phản đối lệnh bao vây, cấm vận đối với Cuba.

Hơn 60 năm qua, mối quan hệ tốt đẹp được Chủ tịch Hồ Chí Minh, Anh hùng Dân tộc Cuba José Martí, và Lãnh tụ Fidel Castro đặt nền móng, được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước trận trọng, gìn giữ, vun đắp đã và đang không ngừng phát triển. Nhân dịp tròn 50 năm Ngày Chủ tịch Fidel Castro tới thăm vùng mới giải phóng miền Nam Việt Nam (9/1973 – 9/2023), và nhằm ôn lại chặng đường lịch sử hơn 60 năm của mối quan hệ đặc biệt hiếm có này, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản cuốn sách Cuba - Việt Nam: Hai dân tộc, một lịch sử của TS. Ruvislei González Saez, Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Cuba - Việt Nam, Giám đốc Chương trình Quan hệ quốc tế tại Cuba. Cuốn sách như một cuốn biên niên lịch sử, ghi lại những dấu mốc, sự kiện quan trọng trong quan hệ hai nước hơn 60 năm qua: từ những chuyến thăm, trao đổi đoàn cấp cao, đoàn các cấp; những hợp tác song phương trên nhiều lĩnh vực đến những hình ảnh về tình cảm tốt đẹp, trước sau như một, chia ngọt sẻ bùi của nhân dân hai nước khi chiến tranh cũng như khi hoà bình.

Trân trọng giới thiệu cuốn sách cùng bạn đọc.

Tháng 9 năm 2023
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT