Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, là đội tiên phong cách mạng, bộ tham mưu chiến đấu của giai cấp công nhân và dân tộc Việt Nam.
Kể từ khi ra đời, Đảng là người nắm ngọn cờ lãnh đạo duy nhất và tổ chức mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta đã vượt qua mọi khó khăn gian khổ và hy sinh ác liệt, giành nhiều thắng lợi có ý nghĩa chiến lược và mang tính thời đại sâu sắc, làm cho đất nước, xã hội và con người Việt Nam ngày càng đổi mới sâu sắc. Lịch sử của Đảng là một pho lịch sử bằng vàng. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: "Với tất cả tinh thần khiêm tốn của người cách mạng, chúng ta vẫn có quyền nói rằng: Đảng ta thật là vĩ đại".
Đảng Cộng sản Việt Nam rất coi trọng công tác nghiên cứu lịch sử Đảng và tổng kết những bài học lịch sử trong từng thời kỳ cũng như trong toàn bộ tiến trình đấu tranh cách mạng của Đảng. Những bài học đó đã và sẽ được vận dụng và phát huy trong điều kiện mới hiện nay nhằm đưa nhân dân ta tiến lên giành thắng lợi vẻ vang trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.
Nghiên cứu và tổng kết các bài học lịch sử của Đảng là một phương pháp tốt để nâng cao trình độ lý luận của cán bộ, đảng viên, nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, góp phần khắc phục những xu hướng giáo điều và kinh nghiệm chủ nghĩa trong Đảng. Nếu không chú ý nghiên cứu và khái quát sâu sắc, toàn diện kinh nghiệm lịch sử đã tích lũy được trong cuộc đấu tranh cách mạng của Đảng, nếu không hiểu được mối liên hệ lịch sử tất yếu và qua đó hiểu tiến trình phát triển có thể có của các sự kiện, thì Đảng khó có thể có một đường lối chính trị hoàn chỉnh.
Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam là một chuyên ngành của khoa học lịch sử, có quan hệ mật thiết với các khoa học về lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Ở nước ta, lịch sử Đảng đã được nghiên cứu từ rất sớm. Song, trong thời kỳ trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và thời kỳ kháng chiến chống Pháp (1945-1954), công tác nghiên cứu lịch sử Đảng chỉ là một bộ phận đặc biệt trong hoạt động lý luận - chính trị của Đảng. Từ năm 1954, sau khi miền Bắc hoàn toàn giải phóng, công tác nghiên cứu lịch sử Đảng được đẩy mạnh và lịch sử Đảng đã phát triển thành một ngành khoa học độc lập, được đưa vào giảng dạy chính thức trong các trường đại học và cao đẳng.
Kể từ khi ra đời, Đảng là người nắm ngọn cờ lãnh đạo duy nhất và tổ chức mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta đã vượt qua mọi khó khăn gian khổ và hy sinh ác liệt, giành nhiều thắng lợi có ý nghĩa chiến lược và mang tính thời đại sâu sắc, làm cho đất nước, xã hội và con người Việt Nam ngày càng đổi mới sâu sắc. Lịch sử của Đảng là một pho lịch sử bằng vàng. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: "Với tất cả tinh thần khiêm tốn của người cách mạng, chúng ta vẫn có quyền nói rằng: Đảng ta thật là vĩ đại".
Đảng Cộng sản Việt Nam rất coi trọng công tác nghiên cứu lịch sử Đảng và tổng kết những bài học lịch sử trong từng thời kỳ cũng như trong toàn bộ tiến trình đấu tranh cách mạng của Đảng. Những bài học đó đã và sẽ được vận dụng và phát huy trong điều kiện mới hiện nay nhằm đưa nhân dân ta tiến lên giành thắng lợi vẻ vang trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.
Nghiên cứu và tổng kết các bài học lịch sử của Đảng là một phương pháp tốt để nâng cao trình độ lý luận của cán bộ, đảng viên, nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, góp phần khắc phục những xu hướng giáo điều và kinh nghiệm chủ nghĩa trong Đảng. Nếu không chú ý nghiên cứu và khái quát sâu sắc, toàn diện kinh nghiệm lịch sử đã tích lũy được trong cuộc đấu tranh cách mạng của Đảng, nếu không hiểu được mối liên hệ lịch sử tất yếu và qua đó hiểu tiến trình phát triển có thể có của các sự kiện, thì Đảng khó có thể có một đường lối chính trị hoàn chỉnh.
Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam là một chuyên ngành của khoa học lịch sử, có quan hệ mật thiết với các khoa học về lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Ở nước ta, lịch sử Đảng đã được nghiên cứu từ rất sớm. Song, trong thời kỳ trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và thời kỳ kháng chiến chống Pháp (1945-1954), công tác nghiên cứu lịch sử Đảng chỉ là một bộ phận đặc biệt trong hoạt động lý luận - chính trị của Đảng. Từ năm 1954, sau khi miền Bắc hoàn toàn giải phóng, công tác nghiên cứu lịch sử Đảng được đẩy mạnh và lịch sử Đảng đã phát triển thành một ngành khoa học độc lập, được đưa vào giảng dạy chính thức trong các trường đại học và cao đẳng.
