Trang chủ

Bí mật Toán học

Khi bắt thăm thì bắt thăm trước hay sau lợi hơn?

Dương Dương là lớp trưởng, trong trường chuẩn bị tổ chức cuộc thi kéo co nên mời lớp trưởng các lớp bắt thăm để chia nhóm. Tiểu Văn cán sự môn thể dục đề nghị nên bắt thăm trước bởi cậu cho rằng bắt thăm trước cơ hội sẽ nhiều hơn. Nhưng Dương Dương lại có ý kiến là n bắt thăm sau vì bắt thăm sau có thể tính toán được. Cán sự phụ trách học tập Tiểu Huệ thì cho rằng, bắt thăm trước hay sau là như nhau. Vì thế Dương Dương không biết phải làm thế nào. Theo bạn thì các bạn ấy nên làm thế nào?

Thực ra Tiểu Huệ nói rất đúng, bắt thăm trước và bắt thăm sau chẳng có gì khác nhau cả. Hãy xem ví dụ sau đây là sẽ rõ ngay :

Giả sử Dương Dương, Tiểu Văn và Tiểu Huệ cùng bắt thăm để chọn ra ai sẽ là người được tham gia buổi văn nghệ. Trong ba người chỉ có thể chọn một người đi, thứ tự bắt thăm là Dương Dương, Tiểu Văn sau đó là Tiểu Huệ. Trong ba lá thăm chỉ có một lá trúng kí hiệu là D, hai lá không trúng còn lại thì kí hiệu là # và *. Chúng ta hãy nhìn hình vẽ sau đây khả năng có thể xảy ra của Dương Dương, Tiểu Văn và Tiểu Huệ :

  Dương Dương Tiểu Văn Tiểu Huệ
Lần thứ nhất D # *
Lần thứ hai D * #
Lần thứ ba # D *
Lần thứ tư * D #
Lần thứ năm # * D
Lần thứ sáu * # D

Vì chỉ có 3 người và rút ba lá thăm, Dương Dương rút đầu tiên, có thể rút 1 lá bất kì trong số 3 lá thăm, Dương Dương có 3 khả năng chọn lựa. Sau khi Dương Dương rút xong thì đến lượt Tiểu Văn, chỉ còn có 2 lá thăm, Tiểu Văn lại rút một lá thăm bất kì trong số 2 lá thăm nên có hai sự chọn lựa. Một lá thăm con thừa lại sau cùng chính là của Tiểu Huệ, vì Tiểu Huệ chọn cuối cùng nên không còn cơ hội chọn lựa nữa mà chỉ còn lá thăm cuối cùng. Cả 3 người bắt thăm thì tổng cộng có 3 x 2 x 1 = 6 khả năng. Bởi vì cả ba người đều bắt thăm bất kì nên tất cả có 6 kết quả khác nhau.

Trong 6 cách này chúng ta. cũng có thể thấy được Dương Dương bắt trúng thăm 2 lần, chiếm 1/3 số lần bắt thăm, Tiểu Văn bắt thăm ở giữa cũng tương tự như vậy bắt trúng thăm 2 lần, chiếm 1/3 số lần bắt thăm, cuối cùng là Tiểu. Huệ cũng bắt trúng thăm 2 lần và cũng bằng 1/3 số lần bắt thăm. Có thể thấy, việc ai bắt thăm trước, ai bắt thăm sau không có quan hệ gì cả, tỉ lệ bắt trúng thăm là như nhau. Dương Dương tuy bắt trước nhưng cũng không có lợi, Tiểu Huệ bắt cuối cùng nhưng cũng không bị thiệt thòi gì. Như vậy Tiểu Huệ đã nói đúng, bắt trước bắt sau chăng khác gì nhau cả.

Trong toán học, khả năng bắt trúng thăm đó người ta gọi là”Tỉ lệ tương đối”. Trong câu chuyện bắt thăm này, bắt thăm trước bắt thăm sau thì tỉ lệ tương đối đều như nhau và bằng 1/3. Thực ra không cần tranh giành ai bắt trước ai bắt sau bởi thế biện pháp bắt thăm để giải quyết vấn đề là biện pháp rất công bằng, đến các cuộc thi đấu thể dục thể thao quốc tế lớn người ta cũng sử dụng phương pháp bắt thăm để chia bảng thi đấu.

Bình luận