Người La Mã cổ khi biểu thị từ 1 đến 10 họ dùng các số I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X. Mặc dù trong toán học cả thế giới đều sử dụng các con số Arập là 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6... . nhưng trong những chiếc đồng hồ và trong sách cổ vẫn còn nhìn thấy những con số La Mã kiểu này.
Số La Mã là do người La Mã cổ sáng tạo ra, có tổng cộng 7 số : I (biểu thị số 1); V (biểu thị số 5), X (biểu thị số 10), L (biểu thị số 50), C (biểu thi số 100), D (biểu thị số 500), M (biểu thị số 1000). Chúng được kết hợp theo 3 cách để có thể biểu thị bất kỳ số nào :
- “Lặp đi lặp lại mấy lần” : một số La Mã lặp đi lặp lại mấy lần có thể biểu thị mấy lần của con số đó. Ví dụ như : II là 2 lần của I, tức là biểu thi 2; XXX là 3 lần của X, tức là biểu thi 30; MM là 2 lần của 1000, tức là biểu thị 2000.
- Cách “phải cộng trái trừ” : bên phải của một số viết kèm thêm một số nhỏ hơn để biểu thị số lớn cộng thêm số nhỏ, ví dụ : VI biểu thị 5 cộng 1 là 6; XXII biểu thị 20 cộng 2 là 22; DC biểu thị 500 cộng 100 là 600. Nếu bên trái của một số viết kèm thêm một số nhỏ hơn để biểu thị số lớn trừ đi số nhỏ, ví dụ như : IV biểu thị 5 trừ đi 1 tức là 4, IX biểu thị 10 trừ đi 1 tức là 9, XL biểu thị 50 trừ đi 10 tức là 40; VD biểu thị 500 trừ đi 5 tức là 495; vậy thì CDLXVII biểu thị bao nhiêu nhỉ? Chính là 467.
- Cách “thêm một gạch ngang” : trên chữ số La Mã viết thêm một gạch ngang biểu thị 1000 lần của số này, ví dụ như : XV biểu thị 15 x 1000 tức là 15000. Phía trên số đó thêm hai gạch ngang là đường biểu thị triệu lần của số đó, ví dụ như XV biểu thị triệu lần của 15 tức là 15000000.
Xem ra sử dụng số La Mã thật là đặc biệt. Không biết bạn có để ý hay không, trong số La Mã không cổ số “0”, tại sao vậy nhỉ?
Trong số La Mã vốn không có số 0, sang tới thế kỷ thứ 5, số “0” từ phương Đông chuyển đến La Mã. Nhưng La Mã khi đó dưới sự khống chế của giáo hội, giáo hoàng rất bảo thủ cho rằng số La Mã dùng để ghi số là quá đủ rồi, không cần thêm số 0 làm gì cả, và ra lệnh cấm tất cả mọi người dùng số 0. Nếu có người ghi chép và tuyên truyền về số 0 thì giáo hoàng sẽ trừng phạt anh ta với tội danh làm nhơ bẩn thần giáo. Vì vậy trong số La Mã không có số 0 cho đến ngày nay.
