DỤC TÂM SINH PHÍ, HƯ TÂM SINH LƯƠNG
Người mà trong lòng đầy ham muốn thì dù ở trong nước sâu lạnh lẽo cũng đùn lên sóng gió sùng sục, dù ở rừng rậm núi vắng cũng không thể khiến lòng bình tĩnh; người mà trong lòng không có tư dục thì dù ở mùa hè nóng nực cũng cảm thấy mát mẻ, dù ở chợ sáng huyên náo cũng không cảm thấy sự ồn ào trong lòng.
ĐIỂN CỐ XỬ THẾ
Thời nhà Thanh có một học giả nổi tiếng tên là Nguyễn Nguyên, một hôm, ông du ngoạn núi Bình Đường. Phương trượng trong núi Bình Đường là một kẻ ham lợi, khi Nguyễn Nguyên đến, phương trượng đang viết thiếp theo sách. Khi đó Nguyễn Nguyên mặc áo vải, đi giày cỏ, phương trượng tưởng là thôn phu vùng núi nên không cung kính, chỉ gằn giọng bảo: “Tọa, trà” (Ngồi, trà), rồi không thèm để ý nữa. Phương trượng viết thiếp xong mới hỏi họ của Nguyễn Nguyên, Nguyễn Nguyên thực tình cho biết, phương trượng cho là người cùng gia tộc với Nguyễn Nguyên, vội cung kính hành lễ với ông, nói: “Thỉnh tọa” (Mời ngồi), và sai người pha trà. Yên vị xong, lại hỏi tự của Nguyễn Nguyên, Nguyễn Nguyên lại thực tình cho biết, phương trượng khi ấy mới biết người đến chính là Nguyễn Nguyên, vội phủi ghế, mời Nguyễn Nguyên thượng tọa (ngồi trên) và sai pha trà ngon, chiêu đãi Nguyễn Nguyên theo lễ thượng khách. Một lát sau, phương trượng lại lấy ra bút mực, xin Nguyễn Nguyên viết chữ. Nguyễn Nguyên cầm bút tần ngần, bảo: “Cũng chẳng có chữ gì hay”, rồi ông vung bút viết: “Tọa, thỉnh tọa, thỉnh thượng tọa. Trà, bào trà, bào hảo trà” (Ngồi, mời ngồi, mời ngồi trên. Trà, pha trà, pha trà ngon). Bằng câu đối này, Nguyễn Nguyên đã mô tả và chế giễu bộ mặt vị lợi của phương trượng nọ.
