KHẮC THẤT NHÂN HÒA, LẠM CHIÊU ÁC HỮU
Dùng người không nên hà khắc, nếu hà khắc thì những người muốn dốc sức thăng tiến cũng sẽ vì vậy mà bỏ đi; kết bạn không nên quá lạm dụng, nếu quá lạm dụng thì những kẻ hay ton hót nịnh nọt sẽ tìm cách tiếp cận.
ĐIỂN CỐ XỬ THẾ
Anh trai của đại thần nước Tống, Tư Mã Ngưu, là Hoàn Tây, là một người xấu, có ý mưu phản nước Tống. Tống Cảnh Công muốn một người anh khác của ông là Hướng Sào dẫn binh đi thảo phạt. Nhưng Hướng Sào lại đem quân đi để cùng với Hoàn Tây làm phản, cuối cùng hai người thất bại bỏ chạy sang nước khác. Tư Mã Ngưu dù không đồng tình với hành vi của hai người anh, nhưng từ đó ông cũng không còn được đối đãi tử tế ở nước Tống nữa. Thế là ông đem đất phong và ngọc bích mua lấy mạng sống, rồi đi lưu vong khắp nơi. Một hôm ông buồn phiền nói rằng: “Người khác đều có anh em tốt duy chỉ có mình ta là không!”. Tử Hạ nghe được câu này bèn khuyên ông: “Ta nghe thầy từng nói: sống chết do mạng, phú quí do trời. Người sống nghiêm túc không làm những điều sai trái, kết bạn với người khác cung kính có lễ nghĩa, như thế thiên hạ rộng lớn, khắp nơi đều không thiếu bạn bè, hà tất phải đau lòng vì không có anh em?”. Thực tế, trên cơ sở những nguyên tắc chung cung kính lễ nghĩa này thì mọi người có thể sống chung hòa thuận với nhau, tương thân tương ái như anh em vậy. Nho gia nói về Nhân Nghĩa Lễ Trí Tín, mục đích hoàn toàn là ở điểm này. Họ muốn thực hiện đoàn kết thiên hạ là một, con người đều là anh em trên cơ sở qui phạm đạo đức và nguyên tắc chung về nhân sinh.
