CÔNG DANH NHẤT THỜI, KHÍ TIẾT THIÊN TẢI
Sự nghiệp và văn chương có thể tiêu tan khi con người rời bỏ dương thế nhưng tinh thần bất khuất vẫn có thể vạn cổ trường tồn; công danh sự nghiệp, danh tiếng và phú quí có thể thay đổi theo sự biến đổi của thời đại, chỉ có đức tính cao thượng mới bất hủ ngàn năm. Quân tử có học vấn đạo đức cao thượng sẽ không đánh đổi đạo đức vĩnh hằng để lấy công danh sự nghiệp nhất thời.
ĐIỂN CỐ XỬ THẾ
Nhà thiên văn học đời Hán - Trương Hoành thường truyền thụ kiến thức cho các học trò bằng cách cùng trò chuyện với họ. Một hôm có học trò hỏi ông: “Thưa thầy, thầy thường nói với các học trò, mục đích chính là động lực của cuộc sống, mỗi người đều có mục đích của mình. Thế thì mục đích chúng ta nên theo đuổi là gì?”. Trương Hoành nói: “Phẩm chất đạo đức cao thượng, trí tuệ sáng suốt”. Các học trò hỏi: “Thầy có thể nói cụ thể hơn không?”. Trương Hoành nói: “Quân tử không cần lo nghĩ địa vị của mình không được tôn quí, nhưng nên lo nghĩ phẩm chất đạo đức của mình không cao thượng; không xem bổng lộc ít là điều hổ thẹn mà nên lấy tài trí không sâu rộng mới đáng là điều sỉ nhục. Chỉ có đạm bạc tiết dục, một lòng học tập thăng tiến mà không bị công danh lợi lộc trói buộc mới có thể trở thành người có tài kinh bang tế thế, hoàn thành đại nghiệp”. Vì Trương Hoành có tấm lòng cao cả đó nên mới trở thành bậc kỳ tài uyên bác trí thức, ý chí hành động cao xa.
